تکیه بکتاشیهتکیه بکتاشیه، در شمال مسجد الراس و ضلع غربی حرم مطهر علوی قرار داشته است. تکیه، به مکان گردآمدن صوفیان، مزار مشایخ صوفیه و اقامتگاه موقت صوفیان در سفر به شهرهای زیارتی اطلاق می‌گردد. بنای اینگونه عمارت‌ها در قرن چهارم هجری رایج بوده است. اگرچه به محل اقامت صوفیه، خانقاه گفته می‌شد، اما با روی کار آمدن حکومت عثمانی نام این عمارت‌ها تغییر یافت و به جای " خانقاه" نام " تکیه" را گرفت. ظاهرا این تکیه در قرن هشتم هجری، در زمـان حیـات حـاجی بکتاش، یکـی از بزرگان فرقه بکتاشـیه، که مـدت زمانـی، در نجف‌اشرف عزلـت اختیـار کـرده بـود، برای اقامت درویشان این فرقـه سـاخته شـد و بعدها در طرح توسعه و بازسازی صحن مطهر امام علی (علیه‌السّلام) تخریب گردید و به جای آن مهمانسرای حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) بنا گردید. ۱ - موقعیت و کاربریتکیه بکتاشیه، در شمال مسجد الراس و ضلع غربی حرم مطهر قرار داشته است. این بنا دارای سه درِ ورودی است که یک درِ آن، به ضلع غربی بیرون حرم و دو درِ دیگر، به ایوان‌های داخل صحن باز می‌شود. [۱]
راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ص١٢٢.
تکیه بکتاشیه در دوره عثمانی ساخته شده و از آن برای اقامت درویشان، استفاده می‌شده است. این مکان در گذشته دارای موقوفـات فراوان و خاصی بوده است. ساختمان این بنا تا حدودی شبیه صحن آستان علوی است و در ساخت آن از قالب‌های سنگی بزرگ استفاده شده است. [۲]
ماضی النجف وحاضرها، ج١، ص٩١.
برخـی از نویســندگان معتقدنــد کــه‌ایــن تکیــه، محــل نگهــداری کتاب‌هــای ضریـح مطهـر بـوده اسـت.۲ - تاسیسایـن تکیـه در قـرن هشـتم هجـری، در زمـان حیـات حـاجی بکتاش، یکـی از یکـی از بزرگان فرقه بکتاشـیه، که مـدت زمانـی، در نجف‌اشـرف عزلـت اختیـار کـرده بـود، ساخته شد. عثمانی‌هـا توجـه ویـژه‌ای بـه‌ایـن تکیـه داشـتند؛ زیـرا محـل تجمـع و اقامتـگاه صوفی‌هـای عثمانی، بـه هنـگام آمدنشـان بـه نجـف بـود. اما سیدمحسن امین درباره تاسیس این بنا، در کتاب اعیان الشیعه می‌گویــد: «ایــن تکیــه در اصــل، مقبــره عضدالدوله دیلمی بــوده اســت.» ایـن نظریـه، از دقـت نظـر برخـوردار نیسـت؛ زیـرا عضدالدولـه در رواق ضریــح مطهر بــه خــاک ســپرده شــده اســت. ۳ - معماریتکیه بکتاشی‌ها از دو بخش تشکیل شده است: • بخش اول مخصوص اقامه نماز جماعت و برپایی جلسه‌های درسی می‌باشد. این بخش به شکل مربع بوده و از چهار ایوان متقابل تشکیل شده است. حیاطی کوچک و رو باز در وسط این بخش قرار دارد. • بخش دوم محل سکونت صوفی‌های بکتاشیه بود. این بخش نیز مربع شکل بوده و از دو طبقه تشکیل می‌شود. هر طبقه شامل چند حجره و دستشوئی بوده است. ۴ - وضعیت کنونیگفته می‌شود قبل از ویران کردن این تکیه در سال (۱۹۸۵میلادی، ۱۴۰۵هجری) توسط اداره اوقاف آن دوره، و بیش از ساختن مهمانسرای حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) به جای آن، از این تکیه بعنوان انبار فرش، لوستر و درهای قدیمی استفاده می‌شد. در دوره معاصر نیز، قسمت شمالی مهمانسرای حضرت، به مساحت در نظر کرفته شده برای توسعه حرم مطهر بپیوست. ۵ - فهرست منابع• اعیان الشیعة، السید محسن الامین، الجزء۱: مصادر التاریخ، تحقیق وتخریج: حسن الامین. • ماضی النجف وحاضرها، جعفر آل محبوبة، بیروت، دار الاضواء، ١۴٠۶ه. ق - ١٩٨۶م. • راهنمای مصوّر سفر زیارتی عراق، سید احمد علوی، قم، معروف، ١٣٨٩ه. ش. ۶ - پانویس
۷ - منابعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «تکیه بکتاشیه»، ج۱، ص۴۷. |